به دلیل وجود میلیون ها سایت اینترنتی ، آگاهی و فراگیری شیوه اعتماد به سایت بسیار مهم است چون از هر سایتی نمی توان درخواست کالا و خدمات کرد چه بسا ممکن است کلاهبردار و یا آلوده به انواع و اقسام ویروس باشند. خطراتی که برخی سایت های اینترنتی ممکن است برای افراد و کسب و کارها ایجاد کند ضرورت رعایت همه جانبه اصول ایمنی و احتیاط را طلب می کند.
سوال این است که شیوه اعتماد به سایت چگونه است ؟ چگونه می توان تشخیص داد سایتی معتبر و قابل اعتماد است؟ برای یک خرید راحت و با اطمینان از فروشگاه اینترنتی چکار باید کرد ؟ چگونه با خیال راحت و آسوده یک نرم افزار اینترنتی را بدون ترس از ویروسی بودنش، دانلود و استفاده کنم ؟ چگونه می توان از مجموعه سرویس هایی که در یک سایت ارائه می شود بدون هیچ ترس و نگرانی استفاده کرد ؟
وجود مجموعه این سوالات و یا نظایر آن برای کاربران اینترنتی ، مرا بر آن داشت تا در سایت پول یابی راهها و شیوه های اعتماد به یک سایت اینترنتی را برشمارم.
شیوه اعتماد به سایت
اصل اول برای فعالیت در اینترنت این است که همه سایتهای اینترنتی مجاز ، درستکار و با اهداف مثبت ، راه اندازی نمی شوند لذا تعدادی از آنها جعلی و تقلبی بوده و با اهداف سوء استفاده از کاربران و کلاهبرداری ایجاد می شوند. گسترش فضای اینترنت و راه اندازی انواع و اقسام کسب و کارهای آنلاین ، به دنبال خودش پول و ثروت را هم آورده است.
یعنی داشتن کسب درآمد و ثروت بالا در اینترنت ، به دنبال خودش افرادی سودجو و کلاهبردار را وارد عرصه فضای مجازی کرد و این گروهها شروع به راه اندازی انواع و اقسام فروشگاهها ، پایگاه های مالی و پرداخت با هدف سرقت پول و اطلاعات شخصی مردم کردند . البته اعتماد فقط در زمینه خرید و فروش اینترنتی نیست بلکه علاوه برآن ، اعتماد و اطمینان به نوشته ها و محتوای یک سایت هم مهم است مخصوصا اگر محتوا درباره سلامتی و بهداشت ، تکنولوژی ، آموزش و… باشد.
برای دانستن و اعتماد به یک سایت مخصوصا یک سایت فروشگاهی لزوما نباید دارای سواد بالای اینترنتی و سایبری باشید بلکه با بعضی راهکارهای ساده و ترفندهای کاربردی می توانید از معتبر یا نامعتبر بودن یک سایت مطلع شوید.
ضرورت سنجش اعتبار سایت های اینترنتی
همان طور که اشاره شد نیازی نیست برای بررسی اعتبار یک سایت ، متخصص فضای مجازی باشید بلکه با چند شیوه و بررسی ساده می توان از درستی کار یک سایت و فروشگاه اینترنتی مطمئن شد. توجه داشته باشید که قبل از خرید از یک فروشگاه ، تا زمانی که مطمئن نشده اید که آن سایت معتبر است هرگز وارد فرایند دادن اطلاعات شخصی و همچنین خرید اینترنتی و پرداخت پول نشوید دلیل این موضوع کاملا واضح و روشن است.
برای ورود به فرایند خرید یک فروشگاه اینترنتی لازم است اطلاعات مهم و حساسی مثل :آدرس محل سکونت ، شماره تماس ، آدرس ایمیل و.. را بدهید و در ادامه برای تکمیل فرایند خرید ، وارد درگاه اینترنتی شوید و اطلاعات بانکی خود را هم وارد کنید. لذا برای پیشگیری از هر نوع سوءاستفاده و کلاهبرداری لازم است تا قبل از خرید ، اصالت فروشگاه از نظر امنیتی و اعتبار بررسی شود.
علاوه بر خرید ، گاهی لازم است که از معتبر بودن و اصالت محتواها ، مطالب و توصیه های سایت اعم از نوشته ، ویدیو ، فیلم ،نرم افزار و… اطمینان حاصل کنید. گاهی این سایتها برای امور آموزشی شماره تلفن و اطلاعاتی می خواهند که موجب تکمیل بانک اطلاعاتی آنها می شود. لذا باید اعتبار این سایتها را سنجید و بعد از اطمینان کامل ، اطلاعات شخصی لازم را وارد کرد.
راههای سنجش اعتبار سایت اینترنتی
همان طور که در بالا اشاره شد برای خرید اینترنتی و یا استفاده از محتوا های آموزشی و یا اطمینان از معتبر بودن مطالب ، باید از صحت و درست بودن یک سایت مطمئن شد. برای اطمینان از سایت های فروشگاهی کار کمی ساده است ولی برای سایت های آموزشی کمی مشکل تر به نظر می رسد. با تمام اینها ، از راههای و شیوه های مختلفی می توان اعتبار یک سایت را فهمید.
توصیه می شود قبل از ایجاد فروشگاه آنلاین ، مجوزهای راه اندازی فروشگاه اینترنتی را دریافت کنید. اگرچه در اینجا نگاه ما بیشتر به بررسی راههای تشخیص اصالت و اطمینان به یک سایت فروشگاهی است ولی می توان این معیارها را به سایت های آموزشی و علمی هم تعمیم داد. برای اینکه خرید مطمئن داشته باشید کافیست تا معیارهایی که در ادامه خواهد آمد را ملاک قرار دهید و با خیالی آسوده اقدام به خرید و انجام تراکنش مالی کنید.
مهم ترین معیارها و راههای ارزیابی و اعتماد به یک سایت به ویژه فروشگاه عبارتند از:
۱- داشتن اینماد یا نماد اعتماد الکترونیک
شاید اولین ، مهم ترین و بدیهی ترین معیار برای اعتبار سنجی یک سایت یا فروشگاه اینترنتی، اینماد یا نماد اعتماد الکترونکی وزارت صنعت ، معدن و تجارت باشد. اینماد فقط به فروشگاههای حقیقی و حقوقی داده می شود که با ثبت اطلاعات خود در سامانه ، کسب و کارهای آنها توسط وزارت صمت به عنوان نهاد و متولی دولتی تایید شده باشد.
معمولا سایت ها لوگوی این نماد را در صفحه اصلی و در قسمت پایین قرار می دهند . چنانچه روی لوگوی این نماد الکترونیکی کلیک کنید یک صفحه پاپ آپ مانندی باز می شود که حاوی اطلاعات صاحب امتیاز فروشگاه می باشد. البته شیوه دوم برای ارزیابی سایت رفتن به سایت اینماد به نشانی enamad.ir است در این سایت که زیر نظر وزارتخانه صمت می باشد می توانید با کلیک بر روی استعلام ، فروشگاه مورد نظرتان را بررسی کنید.
زمانی که برای استعلام کلیک کرده اید صفحه ای باز شده که باید در آن نام دامنه سایت مورد نظر را وارد کنید و با زدن گزینه جستجو ، مجموعه اطلاعات مرتبط با صاحب امتیاز سایت و یا فروشگاه اینترنتی نمایش داده می شود. ارزیابی از طریق اینماد ، مناسب ترین روش برای ارزیابی و بررسی صحت کار و فعالیت قانونی یک فروشگاه اینترنتی می باشد.
۲- داشتن رتبه بالای آلکسا alexa
می توان دارا بودن رتبه بالا در سایت آلکسا را هم به عنوان معیار ارزیابی در نظر گرفت. سایت آلکسا مشهورترین سایت برای ارزیابی و رتبه بندی وبسایتهای اینترنتی از نظر میزان بازدید می باشد . اگرچه این موضوع نمی تواند معیار متقن و درستی باشد ولی به دلیل آنکه آلکسا بر اساس میزان بازدید رتبه بندی می کند هر سایتی که بازدید بیشتر داشته باشد رتبه بهتر و مناسب تری را می گیرد. بالاترین رتبه مربوط به سایت گوگل می باشد.
البته برای اعتبار سنجی یک فروشگاه اینترنتی حتما نباید رتبه سایت فرضا زیر ده و یا بیست باشد. همین که رتبه مناسب و مشخص شده خوبی در بین سایتهای ایرانی دارد قابل قبول می باشد. دلیل اینکه رتبه اش بالا باشد این است که مشخص می کند کاربران ایرانی زیادی با سایت تعامل داشته و اقدام به خرید از آن می کنند و در واقع با بازدید زیاد می توان معتبر بودن آن را متوجه شد.
برای ارزیابی رتبه آلکسا می توان افزونه آن را در مرورگر کروم یا موزیلا نصب کرد و یا با رفتن به سایت آلکسا در قسمت siteinfo با وارد کردن نام دامنه سایت رتبه را مشاهده کرد. نکته مهم اینکه با آلکسا ما رتبه خوب سایت را متوجه می شویم و دلیل صددرصدی بر اعتبار سایت نیست یعنی احتمال می دهیم سایت معتبری باشد و یک موضوع یقینی نیست.
توجه داشته باشید که برخی سایتها ممکن است با ترفندهایی رتبه آلکسای خود را غیر واقعی نشان داده و این موضوع را هم باید در نظر داشته باشید.
۳- وجود صفحه تماس با ما
یکی از معیارهای ارزیابی سایت و فروشگاههای معتبر ، وجود صفحه اختصاصی تماس با ما در سایت است ، البته برخی فروشگاهها در صفحه اصلی راههای ارتباطی و تماس را قرار می دهند که آن هم خوب می باشد. در صفحه تماس با ما علاوه بر ایمیل اصلی سایت ، آی دی های شبکه های اجتماعی ، آدرس یا مکان استقرار فروشگاه، تلفن ثابت ، شماره تلفن همراه و… قرار دارد.
وجود این نشانی ها و اطلاعات با هدف ارتباط برقرار کردن مشتریان با صاحب فروشگاه و یا ایجاد اطمینان برای مشتریان است . برای تست و یا اطمینان از درستی کار فرضا می توانید یک بار در ساعت مناسب با شماره ثابت و یا همراه تماس بگیرید تا مطمئن شوید که درست می باشد. در هر حال این ابزارهای ارتباطی می تواند اعتبار یک فروشگاه را بالا ببرد.
۴- داشتن پروتکل یا گواهی امنیت SSL
سایت ها و فروشگاههایی که به امنیت مشتریان و مخاطبان خود اهمیت می دهند ، جهت برقراری ارتباط امن و رمزگذاری شده از پروتکل SSL استفاده می کنند و به کاربران خود اطمینان می دهند که تمام فعالیت های سایت بر بستر امن و مطمئن انجام می شود.
داشتن این پروتکل برای فروشگاهها به دلیل خرید و فروش محصولات و خدمات و انجام تراکنش های مالی ، ضرورت دارد و به عنوان یکی از معیارهای مهم جهت ارزیابی اعتبار سایت و فروشگاه و شیوه اعتماد به سایت محسوب می شود و مبین این موضوع است که صاحبان فروشگاه برای حفظ اطلاعات مشتریان ارزش قائل می شوند. برای اینکه بدانید که یک فروشگاه دارای گواهینامه SSL است کافیست به نشانی آن در نوار مرورگر اینترنتی نگاه کنید و یا از طریق HTTPS به سایت دسترسی داشته باشید.
۵- کیفیت و طراحی مناسب سایت
سایت های معتبر بیشترشان دارای طراحی حرفه ای ، تخصصی و ظاهر مناسبی می باشند . البته این معیار قطعی و کامل برای ارزیابی نمی باشد ولی معمولا فروشگاههای معتبر دارای چیدمان و طراحی خوب بوده و علاوه بر این ، سرعت لود و یا بالا آمدن سایت و سرعت دسترسی به آن هم مناسب می باشد که یعنی مدیر فروشگاه سرمایه گذاری خوبی کرده و از سرور شخصی و یا هاست باکیفیت استفاده می کند.
نکته مهم اینکه این معیار به عنوان یک شاخص و معیار قطعی نیست ولی می توان به عنوان یک ابزار قابل توجه در نظر داشت و در بررسی های خود لحاظ کرد.
۶- داشتن شبکه های اجتماعی پویا و فعال
یکی از معیارهای و فاکتورهای بسیار مهم که می توان برای ارزیابی و اعتبار یک فروشگاه در نظر گرفت داشتن شبکه های اجتماعی ، فعال ، پویا با دنبال کنندگان فراوان می باشد. این فروشگاهها با سرمایه گذاری زیادی در شبکه های اجتماعی دنبال کننده و همراه جمع می کنند و معمولا تلاش دارند تا نظر مثبت مخاطبان را جلب کنند، برای همین یک فاکتور مهم در ارزیابی فروشگاهها محسوب می شود.
می توانید قبل از اقدام به خرید اینترنتی و یا دادن اطلاعات شخصی ، برای اطمینان از فعال بودن ، پاسخگو بودن و ارزیابی اعتبار سایت به شبکه های اجتماعی آن مثل اینستاگرام ، لینکدین ، تلگرام و… سر بزنید و ببینید که چقدر در این شبکه ها عضو داشته و یا فعال هستند.
شیوه ارزیابی سایت دانلودی و اشتراک
اعتبار سنجی سایت ها فقط مربوط به فروشگاههای اینترنتی و یا خرید و فروش های آنلاین نیست بلکه نباید از ارزیابی و اعتبار سایت های دانلود و اشتراک منابع هم غافل شد. ارزش و اعتبار سنجی سایت های دانلود و اشتراک منابع اگر بیشتر از فروشگاههای اینترنتی نباشد کمتر هم نیست. لذا قبل از دانلود و دریافت هر نوع فایل موارد ایمنی و معتبر بودن آنها را بررسی کنید تا مشکلی برایتان پیش نیاید.
برای اعتبار سنجی سایت های دانلود و اشتراک منابع می توانید موارد زیر را لحاظ کنید:
– شهرت سایت
بررسی کنید سایت چه اندازه دارای شهرت و خوشنامی است. در صورت عملکرد خوب و درست ، در اینترنت دارای شهرت می باشد. یکی از ابزارهای مهم برای بررسی شهرت و اعتبار مشاهده میزان رتبه مناسب در سایت آلکسا می باشد.
– داشتن گواهی امنیت
زمانی که قصد دانلود فایل یا نرم افزاری را از سایتی دارید حتما به گواهینامه SSL آن توجه کنید تا امنیت بین وبسایت و مرورگر اینترنت شما برقرار شود.
– استفاده از آنتی ویروس قوی
توصیه می شود که به منظور جلوگیری از ویروسی شدن احتمالی سیستم، از آنتی ویروس قوی و امن بر روی سیستم خود استفاده کنید. استفاده از آنتی ویروس قوی ، تا حدود زیادی از ورود نرم افزارهای آلوده و بدافزارها جلوگیری می کند.
– وجود خطاها و جملات نامفهوم
سایت های معتبر و قانونی سعی می کنند تا همه چیزشان در جهت جلب رضایت مشتری باشد و ایرادی در کارشان نباشد. لذا وجود جملات نامفهوم و یا خطاها در زمان دانلود می تواند به عنوان یک معیار برای ارزیابی مدنظر باشد. چنانچه وارد سایتی شده اید و با کلیک بر روی لینک ها پیغام خطا مشاهده کرده اید و یا به صفحه ۴۰۴ هدایت می شوید باید به اعتبار آن سایت شک کنید .
همان طور که پیش تر گفته شد، سایتهای معتبر به مخاطبان و مشتریان خود ارج گذاشته و سعی می کنند بهترین خدمات را ارائه دهند. لذا از بروز هر گونه ناهماهنگی ، خطا و ایراد در کار پرهیز می کنند و به خوبی می دادند عدم رعایت اصول مشتری مداری به کسب و کار و برندشان لطمه زیادی وارد خواهد کرد.
– پویایی و فعال بودن سایت
معمولا سایت های معتبر و شناسنامه دار، یکی از ویژگی های بارزشان پویایی و فعال بودن است و این ویژگی و شاخص را همیشه رعایت می کنند . سایتی که به طور مرتب با تولید محتوا به روز می شود مشخص است که کسب و کار برای مدیرش مهم می باشد و نمی گذارد که بیشتر از یک هفته از انتشار آخرین مطالبشان زمان سپری شود، ضمن اینکه به نظرات مشتریان و بازدیدکنندگان پاسخ داده و بی جواب نمی گذارند.
– سرعت لود سایت
اگر قصد دانلود از سایتی را دارید یکی دیگر از معیارهای ارزیابی ، سرعت لود سایت می باشد. البته ممکن است این موضوع از دید برخی افراد مخفی بماند ولی واقعیتی است که وجود دارد. البته ممکن است بازدیدکنندگان سرعت پایین سایت را یک ایراد دانسته و سریع آن را ببندند و از ورود به سایت خودداری کنند. معمولا سایتهای معتبر از هاستینگ قوی که جوابگو باشد استفاده می کنند.
نکته مهم دیگر درباره سرعت بارگذاری سایت این است که اگر سایت همیشه با سرعت پایین لود شود تاثیر منفی بر روی رتبه سایت گذاشته و تنزل رتبه خواهد گرفت . هچنین این موضوع برای گوگل دارای اهمیت است و سایتهایی را که سرعت لود پایین دارند از صفحات اول جستجو حذف کرده و تنزل رتبه می دهد . اصولا برای گوگل جلب رضایت مشتری اهمیت بسیار بالایی دارد.
نکات کلیدی در زمان خرید اینترنتی
در زمان خرید از سایت و یا هر فروشگاه اینترنتی ضروریست که برخی نکات ساده ولی کلیدی و مهم را رعایت کنید تا مشکلی از نظر خرید و نیز امنیت اطلاعات شخصی برایتان پیش نیاید . برخی از این نکات عبارتند از:
۱- توجه به وضعیت امن درگاه خرید
چنانچه پس از سفارش محصولات و خدمات و در زمان خرید اینترنتی متوجه شده اید که بالای نوار مرورگر اینترنتی علامت https به رنگ قرمز می باشد سریع فرایند خرید را متوقف کنید و به هیچ وجه از آن سایت خریدی انجام ندهید . این علامت قرمز نشانه هشدار بوده و اینکه درگاه خرید ناامن می باشد.
۲- خرید اینترنتی با دستگاههای شخصی
توصیه اکید می شود که خریدهای اینترنتی را همواره با دستگاههای شخصی خود مثل کامپیوتر ، تلفن همراه ، لپ تاپ و تبلت شخصی انجام دهید و از خریدهای اینترنتی در مراکز عمومی مثل کافی نت ها و یا سایر دستگاهها پرهیز کنید. اگر چنانچه مجبور به انجام خرید اینترنتی در جایی دیگر هستید ضمن رعایت نکات امنیتی که در بالا گفته شد ، از کیبورد مجازی سیستم استفاده شود و در زمان پرداخت پول به صورت اینترنتی از کیبورد مجازی مربوط به بانک استفاده کنید.
۳- بررسی آدرس درگاه انتقالی با آدرس اصلی بانک
در زمان خرید ، وقتی فرایند خریدتان را تکمیل کرده اید سایت برای پرداخت ، شما را به یکی از درگاه های الکترونیکی منتقل می کند . در این زمان ضمن دقت کامل به آدرس انتقالی که حتما درگاه و آدرس اصلی بانک (بدون کم و زیاد بودن کاراکتر نشانی بانک) باشد حتما علامت https نباید قرمز رنگ باشد. حتما به آدرس بانک در نوار مرورگر اینترنتی دقت کنید که کاملا درست باشد.
سخن پایانی شیوه اعتماد به سایت
زمانی که در اینترنت فعالیت می کنید حواستان به سایتهایی که وارد می شوید باشد و نباید به هر سایتی اعتماد کنید. با دید باز ، دقت فراوان و بررسی کامل و بعد از اعتمادسازی سایت و فروشگاه اینترنتی ، اطلاعات شخصی و بانکی خود را وارد کنید. اگر حواستان را جمع نکنید ، هر سایتی هر چند جذاب ، ممکن است کلاهبردار بوده و اطلاعات شخصی و بانکی شما را سرقت کند.
تنها با رعایت اصول ایمنی است که می توانید با خیالی آسوده، اقدام به گشت و گذار در فضای مجازی کرده و اقدام به خرید اینترنتی و یا دانلود فایل و نرم افزار کنید.
مواردی که به عنوان شیوه اعتماد به سایت در بالا فهرست شد جزو بدیهی ترین اصول امنیت می باشد که هر کسی باید به آنها توجه کند و از بین موارد بالا ، داشتن اینماد از وزارت صمت و نیز رعایت گواهی امن یا پروتکل SSL بیش از سایر موارد اهمیت داشته و برای فروشگاههای اینترنت جزء واجبات محسوب می شود و اگر فاقد این دو بودند از خرید و دادن اطلاعات شخصی و بانکی خودداری کنید.
