موفقیت در مصاحبه شغلی و استخدامی یکی از مهم ترین دغدغه ها و موضوعات بحث برانگیز جویندگان کار و استخدام می باشد. سوالاتی مانند : در مصاحبه استخدامی چه می پرسند ؟ بهترین سوالات برای مصاحبه کدامند ؟ سوالات رایج در مصاحبه شغلی کدامند؟ سوالات خلاقانه مصاحبه را چگونه حدس بزنم؟ و … ذهن افراد جویای کار را به خود مشغول می کند.
شاید بعد از قبولی و یا پذیرش اولیه ، مصاحبه استخدامی مهم ترین دغدغه کارجویان باشد چون در این جلسه است که سرنوشت کاری و آینده استخدامی آنها مشخص می شود و افراد می توانند شغل و کار مورد علاقه و یا نیاز خود را به دست آورند و یا اینکه به دنبال شغلی در اداره و یا شرکتی دیگر باشند. به دلیل اهمیت و جایگاه مصاحبه شغلی و استخدامی در زندگی و آینده کاری افراد، در این مقاله سایت پول یابی به پیش زمینه های مصاحبه استخدامی پرداخته می شود.
مصاحبه شغلی و استخدامی
قبولی در مصاحبه شغلی و استخدامی همیشه موضوعی حساس ،استرس زا و حتی پر تنش می باشد. شاید مهم ترین دغدغه جویندگان کار دو موضوع : ۱- نحوه برگزاری جلسات مصاحبه استخدامی و ۲- فقدان اطلاعات کافی در این زمینه می باشد. داشتن آمادگی لازم و افزایش اطلاعات مهارتی و چگونگی موفقیت در مصاحبه ، پیش‌زمینه‌هایی هستند که تا حدود زیادی از فشار و استرس ها می‌کاهند و فرد را در شرایط بهتری برای پاسخگویی به سوالات قرار می‌دهند.
کاملا طبیعی و معقولانه است که تصور کنیم هر فردی، باید متناسب با رشته و مهارت خویش مجموعه اطلاعاتی را در زمینه سوالات تئوری و عملی شغل مورد نظرش داشته باشد. به عبارتی ، آگاهی و ارتقای معلومات علمی و مهارتی، پیش‌زمینه‌های این فرآیند را تشکیل می‌دهند. کسی که خواهان به کاری و استخدام در زمینه شغلی در شرکت و یا اداره ای می باشد، باید دارای دانش و مهارت متناسب با آن شغل باشد.
موضوع مهم این است که فرد متقاضی کار ضمن تحقیق درباره شرکت و یا اداره ، باید به کسب اطلاعات و آگاهی از جزئیات عملکرد و قوانین سازمان و شرکت بپردازد. علاوه بر اینها، باید از ملاک‌ها و معیارهای مدنظر و مورد تاکید کارفرمایان و مدیران شرکت اطلاع داشته باشد تا بتواند خود را منطبق با سیاست های کاری کند.
با این مقدمه کوتاه، برای موفقیت در مصاحبه شغلی و استخدامی ، کارجویان باید پیش‌زمینه‌هایی را فراهم کرده و درباره آنها تحقیق کنند، برخی از این پیش زمینه ها عبارتند از:
۱- تحقیق درباره سوابق شرکت، چگونگی انجام مصاحبه و تاریخ آزمون
یکی از نخستین اولویت‌های کارجویان در این بخش، شناسایی شرکت و سازمانی است که باید برای پذیرش در آنها آزمون بدهند. بازخوانی سوابق و تاریخچه شرکت، آشنایی با قوانین و در نهایت بررسی و هماهنگ شدن با معیارها، جزو اصول اولیه کاری محسوب می شود. خلاصه اینکه باید از قوانین ، چگونگی انجام آزمون ، جذب نیرو و شیوه مصاحبه استخدامی تحقیق کند تا بتواند با آمادگی کامل وارد فرایند استخدامی شرکت شود.
۲- اطلاع از انتظارات مصاحبه کننده و کارفرما
در مصاحبه شغلی و استخدامی باید افراد جویای کار ، آمادگی برای مصاحبه استخدامی را از قبل داشته و با آمادگی کامل در جلسه وارد شوند و مدارک و اطلاعات لازم را قبل از مصاحبه کسب کرده باشند. کاملا طبیعی است که مصاحبه‌کننده برای آشنایی بیشتر با نحوه کار و عملکرد کارجویان سؤالاتی از دانش ، مهارت و سابقه کاری خواهند پرسید. فرد مصاحبه شونده باید آمادگی پاسخ گویی به این سوالات را داشته باشد.
معمولا نخستین سوالات، توصیف کارکردها و شیوه اجرای برنامه‌های مدیران شرکت‌های قبلی است. کارجویان باید تاریخ آغاز فعالیت، آخرین سمت شغلی و روند کار خود را به صورت مختصر، ولی دقیق شرح دهند. از پراکنده گویی ف زیاده گویی و یا اختصار غیر قابل فهم پرهیز کنند. نکته مهم و کلیدی این است که، آنچه در مصاحبه استخدامی به طور شفاهی می‌گویید، باید منطبق با رزومه کاری ارائه شده به شرکت باشد.
۳- چگونگی ارزیابی شغل جدید
برای اطلاع و ارزیابی دقیق از شغلی که قصد فعالیت در آن را دارید باید یک سری سوالات از خود بپرسید چه بسا که ممکن است در روز مصاحبه هم این سوالات از شما پرسیده شود. آیا شغلی که انتخاب کرده‌اید مطابق با مهارتها و معیارهای موردنظرتان است؟ آیا واقعاً به ادامه همکاری با شرکت علاقه‌مند هستید و یا به‌دلیل اجبار و نیاز مالی آن را انتخاب کرده‌اید؟
سوال مهم تر اینکه، آینده شغلی خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه اهدافی دارید؟ و تا چه اندازه در برقراری ارتباط با دیگران موفق هستید؟ عملکرد، توانایی‌ها، دانش و در نهایت، خصوصیات شما با سازمان منطبق است؟ نوع پاسخ ها و شیوه ارزیابی این بخش‌ها، به خصوصیات و تمایلات هر فرد بستگی دارد. قطعاً هیچ‌کس بهتر از خودتان نمی‌تواند ملاک‌ها و معیارهای مناسب را برگزیند. لذا صادقانه خود را ارزیابی کنید و ببینید آیا شغل جدید مناسب آرزوهایتان و منطبق با خواسته هایتان می باشد یا نه؟ بعد برای استخدام اقدام کنید.
۴- میزان روحیه رقابت و انتقادپذیری
نه تنها در مصاحبه شغلی و استخدامی که در همه مراحل زندگی ، نقد پذیر بودن و داشتن رقابت سالم موجب رشد و موفقیت بیشتر خواهد شد. انتقادپذیری خصلت و ویژگی مهمی است که کمتر در کارمندان و حتی مدیران به‌چشم می‌خورد. نکته جالب اینکه ، برخی از مردم به اشتباه رقابت را با دشمنی برابر و یکی می دانند و رقیب در کسب و کار و تجارت را دشمن خونی می دانند در حالی که داشتن این تفکرات بسیار مضر و مخرب می باشد.
جهت هماهنگ‌شدن با معیارهای هر شرکت و سازمانی ، باید مطابق با الگوهای کاری و رفتاری آنان و بر اساس ضوابط تعیین شده شرکت عمل کنید. در واقع نظام و قوانین هر شرکت، معرف جهت‌دهی و سیاست‌های مدیران آن برای رشد و یا بقا می باشد. بنابراین در مواجهه با چنین دستورالعمل‌هایی باید سیاست محافظه‌کارانه و اطاعت را در برنامه کاری خود قرار دهید.
البته جو حاکم محیط کاری تأثیر زیادی بر نحوه کارکرد کارمندان شرکت ها دارد. رقابت میان کارمندان اگر به معنای واقعی آن و به صورت سالم باشد، موجب به‌وجودآمدن اتفاقات و نتایج بسیار مطلوبی در اثربخشی و ارتقای سطح کمی و کیفی کار و محصولات خواهد داشت. لذا با توجه به مهارت و دانش خودتان و به دور از هرگونه حاشیه سازی، در راستا و موازی با قوانین و دستورات شرکت، به‌کارتان ادامه‌دهید و تمرکزتان را بر روی انجام درست امور معطوف کنید.
۵- انجام وظایف و انتظارات جدید
قطعا انتظارات کارفرمای جدید از شما مطابق با کارکردها، سمت‌ها و مسئولیت‌های پیشین خواهد بود. حتی در برخی موارد ممکن است که میزان این مسئولیت‌ها نیز افزایش یابد و تصمیمات و وظایف جدیدی در برنامه کاری شما لحاظ شود و کارتان را نسبت به گذشته بیشتر و سنگین تر کند.
معمولا در شروع کار، مدیر و کارفرما برای ارزیابی صحت آموخته‌ها و سطح دانش کارجویان، با ترفندهای مختلف سعی می‌کند تا آنها را آزمایش کند، حتی ممکن است که در شروع ، فشار کاری چند برابر شود تا آستانه تحمل‌پذیری کارجویان تعیین شود. کارجویان نیز باید برای ایجاد یک رابطه پایدار و اعتمادپذیری بیشتر، تلاش کنند.
توجه کنید که شرح وظایف و کارکردهای قبلی، تا حدودی کارفرمای جدید را با قابلیت‌های شما آشنا می‌کند. صداقت و حفظ اعتماد به نفس، بهترین راهکار مقابله با چنین پرسش‌ها هستند. مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلاتی که با آن مواجه شده اید چه مسائلی بودند و برای مقابله با آنها چه راهکاری اندیشیده اید؟
پاسخ به این سوالات، ارزیابی سطح توانایی‌و مهارت‌های افراد می باشد. در واقع طرح این پرسش، نفوذی آشکار به عمق روحیات و شخصیت شما تلقی می‌شود. مشکلات اقتصادی، اعتصاب‌های کارگری، شرایط سخت کاری و در نهایت کمبود بودجه، جزو مهم‌ترین مشکلاتی هستند که مدیران و کارمندان را به چالش می‌کشند و در این میان، حفظ ارزش‌ها و استفاده از راهکارهای منطقی، سطح توانایی‌ها، ویژگی‌ها و مدیریت هر فرد را نشان خواهد داد.
۶- شرح دلایل تغییر شغل
در آغاز قرارداد کاری و استخدامی، طرفین موظف و متعهد به اجرای اصولی می‌شوند که تخطی از آنها موجب بروز اختلاف و کارشکنی در سازمان خواهد شد. ممکن است دلایل زیادی برای این اقدام وجود داشته باشد. اما نباید مسائل شخصی را با مسائل کاری درهم‌آمیخت.
اصلی‌ترین دلایل تغییر شغل می تواند عواملی مانند، ناکافی بودن حقوق دریافتی، مطابق نبودن شرایط کاری و هماهنگ نبودن اعضا و کارمندان با مدیر، تطابق‌ناپذیری وعده‌ها با کارکردها و در نهایت محیط و مسافت محل کارباشند. حتی گاهی این تغییر و تحول می‌تواند جنبه‌های مثبتی نیز به‌همراه داشته باشد، مثلاً ارتقای تحصیلی و شغلی، نیاز به دورههای آموزشی بیشتر و احساس حضوری فعال‌تر در یک شرکت یا سازمان بزرگ‌تر، دلیل تغییر شغل باشد.
توجه کنید که همیشه دیدگاه منفی و یا ناهماهنگی میان کارمندان با مدیر، دلیلی برای تغییر شغل و کار محسوب نمی شوند. به یاد داشته باشید، همیشه شرایط مطابق با خواسته‌های شما نخواهد بود، گاهی اوقات وجود موانع و مشکلات ، شرایط ادامه همکاری را بسیار دشوار می‌کند، شاید اندکی تحمل و تلاش مضاعف بتواند تا حدودی جو را آرام و فضا را تلطیف تر کند.
۷- انتظارات از مدیر و سرپرست
شاید يكی از زيركانه‌‌ترين سبك‌هايی كه در مصاحبه شغلی با آن مواجه می‌شويد، روش‌های بازيابی اطلاعات روان‌شناختی و ارزيابی شخصيتی باشد. در واقع مصاحبه‌كننده و یا کارفرما با طرح پرسش ( از مدیر و سرپرست خود چه انتظاری دارید؟) ، خواستار آگاهی از انتظارات، خصوصيات همكاری درون‌سازمانی و عوامل تاثيرگذار خارجی در روند بهره‌وری و توليد شركت باشد.
همان‌طور كه شما از مدير خود انتظار داريد تا متناسب با كاركردها و توانایی‌هایتان پاداش و حقوق مناسبی بدهد، وی نيز چارچوب‌ها و خصوصيات خودش را در زمینه مسئولیت های محوله دارد. برقراری ارتباطی کاملا هماهنگ و همسو با معيارهای شركت، نياز به زمان كافی و شناختی دوجانبه دارد.
برای تعامل بیشتر، می‌توانيد با فعاليت آزمايشی خود در دورههای سه تا شش ماهه و اجرايی كردن طرح‌ها و برنامه‌ها، ضمن برآورده‌كردن انتظارات مدير و جلب رضايتش، توانایی‌های خود را بر همگان ثابت كنيد و بدين طريق ماهيت خود را نشان دهید.
۸- شیوه مصاحبه حضوری و انتخاب قالب رزومه
در مصاحبه ها و به ویژه در مصاحبه های شفاهی، حفظ خونسردی و اعتمادبه‌نفس، اصلی‌ترين عامل موفقیت در مصاحبه شغلی و کاری محسوب می شود. برای ایجاد این حالت ، كافيست با پيش‌زمينه‌های قبلی و مطالعه سؤالات اغلب مصاحبه‌ها، ميزان آگاهی و دانش خودتان را افزايش دهيد. هرچه میزان اطلاعات شما بیشتر باشد به همان نسبت اعتماد به نفس افزایش یافته و استرس کار پایین می آید.
در جلسه مصاحبه کاری، بدون حاشيه‌پردازی و توضيحات اضافی درباره عملكردتان، مهم‌ترين سوابق و افتخارات تحصيلی و شغلی خود را ذكر كنيد. اساسی‌ترین بخش رزومه همان طرح یا قالب نوشتار اولیه است که در واقع رد یا پذیرش هویت شغلی و تحصیلی را تایید می‌کند. عنوان شغلی که برای خود انتخاب می کنید، نشان دهنده جایگاه علمی و میزان مهارت شما خواهد بود.
توانایی‌ها، عناوین و سمت‌های شغلی و در نهایت سوابق، بیشترین و مؤثرترین امتیاز را در روند تصمیم‌گیری کارفرما و مدیر شرکت دارد. اما مرحله دوم، بررسی و ارزیابی مهارتها می باشد. در واقع تطبیق آنچه که عنوان و یا ادعا به داشتن این مهارتها و دانش ها کرده‌اید و صحت آنچه که در عمل اجرا خواهید کرد، هویت و توانایی واقعی شما را مشخص خواهد کرد.
سخن پایانی مصاحبه شغلی و استخدامی
موفقیت یا قبولی در مصاحبه شغلی و استخدامی به نظر می رسد که آخرین و مهم ترین مرحله یافتن کار و شغل در اداره و یا شرکت محسوب می شود. در زمان انجام مصاحبه ضمن افزایش اعتماد به نفس ، باید میزان استرس و فشار احتمالی جلسه مصاحبه را کاهش دهید. بهترین راه کاهش استرس و ترس از مصاحبه ، مطالعه و افزایش دانش مرتبط با شغل مورد نظرمی باشد.
زمانی که برای مصاحبه استخدامی فرا خوانده می شوید باید حول قوانین و مقررات شرکت و اداره ، چارت آن ، وظایف کارکنان ، زمینه فعالیت ، نوع تولید و ارائه محصولات و خدمات تحقیق کنید و در کنار آن، مجموعه مهارت های خود را در زمینه استخدامی افزایش دهید.
نکته آخر اینکه، فرایند استخدام و شروع به فعالیت کارجویان، تا حد زيادی به خودشان و عملکردهای قبلی آنان بستگی دارد. معمولا بهترين و شايسته‌ترين افراد برای انتصاب پست‌های كليدی انتخاب و در مشاغل مدنظر منصوب می شوند. پس جلب اعتماد مديران ارشد، بر اساس میزان مهارت و اعتمادبه‌نفس افراد، شیوه مديريت كارها و در نهايت شايستگی و قابليت‌های مختلف در عبور از حوادث غيرمترقبه، ارزیابی و مشخص می شود.
